電磁気学の基礎 II (その42) 18.5

電磁気学の基礎 II」太田浩一 著 (シュプリンガージャパン) の読書メモ


 (18.17)式を導く.


 \begin{align}
  \mathbf{P}(\mathbf{x}, \omega)&=\int_{-\infty}^\infty dt \mathbf{P}(\mathbf{x}, t) e^{i\omega t} \\
  &= \epsilon_0  \int_{-\infty}^\infty dt  \int_{-\infty}^t dt' \chi_e(t-t') \mathbf{E}(\mathbf{x}, t') e^{i\omega t} \\
  &= \epsilon_0  \int_{-\infty}^\infty dt  \int_{-\infty}^t dt'  
  \int_{-\infty}^\infty \frac{d\omega'}{2\pi} \chi_e(t-t')\mathbf{E}(\mathbf{x}, \omega')
  e^{i( \omega t-\omega' t')} \\
  &= \epsilon_0  \int_{-\infty}^\infty dt  \int_{-\infty}^0 dt''  
  \int_{-\infty}^\infty \frac{d\omega'}{2\pi} \chi_e(-t'')\mathbf{E}(\mathbf{x}, \omega')
  e^{i( \omega t-\omega' (t+t''))} 
\end{align}


ここで, t''=t'-t とした.さらに  t''\to -t'' とすると


 \begin{align}
\mathbf{P}(\mathbf{x}, \omega)&=
\epsilon_0  \int_{-\infty}^\infty dt  \int_0^{\infty} dt''  
  \int_{-\infty}^\infty \frac{d\omega'}{2\pi} \chi_e(t'')\mathbf{E}(\mathbf{x}, \omega')
  e^{i( \omega t-\omega' (t-t''))} \\
&= \epsilon_0  \int_0^{\infty} dt''  
  \int_{-\infty}^\infty d\omega' \delta(\omega-\omega') \chi_e(t'')\mathbf{E}(\mathbf{x}, \omega')
  e^{i \omega' t''} \\
  &= \epsilon_0  \int_0^{\infty} dt''  \chi_e(t'')\mathbf{E}(\mathbf{x}, \omega)  e^{i \omega' t''} \\
  &= \epsilon_0 \chi_e(\omega)\mathbf{E}(\mathbf{x}, \omega)
\end{align}


となる.磁場についても


 \begin{align}
  \mathbf{M}(\mathbf{x}, t) = \frac{1}{\mu_0} \int_{-\infty}^t dt' \chi'_m(t-t') \mathbf{B}(\mathbf{x}, t')
\end{align}


である場合,同様な計算により


 \begin{align}
  \mathbf{M}(\mathbf{x}, \omega)= \frac{1}{\mu_0} \chi'_m(\omega)\mathbf{B}(\mathbf{x}, \omega)
\end{align}


となるので, \chi_m=\chi'_m/(1-\chi'_m) とすると,


 \begin{align}
  \mathbf{H}(\mathbf{x}, \omega) = \frac{1}{\mu_0} \mathbf{E} - \mathbf{M} 
  = \left(\frac{1}{\mu_0}-\frac{\chi'_m(\omega)}{\mu_0}\right)\mathbf{B}(\mathbf{x}, \omega)
  = \frac{1}{\mu(\omega)}\mathbf{B}(\mathbf{x}, \omega)
\end{align}


となる.


 (18.19)最初の式の左辺第2項の分母は  v^2(\omega) である(真空中で  c^2 ).(18.19)とファラデイの法則  \pmb{\nabla}\times\mathbf{E}-i\omega \mathbf{B}=0 \pmb{\nabla}\cdot\mathbf{B}=0 より,(18.20)が得られる.


 P583でガウス波束を例にあげているが,


 \begin{align}
  f(z, 0) = N \exp\left(-\frac{1}{2}\lambda z^2 + ik_0 z\right)
\end{align}


としたほうが正確である.このとき


 \begin{align}
  \int_{-\infty}^\infty dz f(z, 0) e^{-ikz} &= N\int_{-\infty}^\infty dz e^{-\lambda z^2/2}e^{-i(k-k_0)z}  \\
  &= N e^{-(k-k_0)^2/2\lambda} \int_{-\infty}^\infty dz  e^{-\lambda(x+i(k-k_0)/\lambda)^2} \\
  &= N \sqrt{\frac{2\pi}{\lambda}} e^{-(k-k_0)^2/2\lambda} \equiv F(k)
\end{align}


である.また


 \begin{align}
  f(z, t) &= N \sqrt{\frac{2\pi}{\lambda}}  \int \frac{dk'}{2\pi}  e^{-k'^2 /2\lambda} e^{ik'z -ik'^2 \omega''_0 t/2} \\
  &= N \sqrt{\frac{2\pi}{\lambda}}  \int \frac{dk'}{2\pi}  e^{-k'^2 /2\lambda} e^{ik'z -ik'^2 \gamma/2\lambda}
\end{align}


となるので( \gamma=\lambda \omega''_0 t とした),


 \begin{align}
  -\frac{k^2}{2\lambda}+ikz-\frac{ik^2\gamma}{2\lambda}=-\frac{1+i\gamma}{2\lambda}\left(k-\frac{i\lambda z}{1+i\gamma}\right)^2
  -\frac{\lambda z^2}{2(1+i\gamma)}
\end{align}


より


 \begin{align}
  f(z, t)= N \sqrt{\frac{2\pi}{\lambda}} \sqrt{\frac{2\pi \lambda}{1+i\gamma}} \frac{1}{2\pi} e^{-\lambda z^2/2(1+i\gamma)}
  = \frac{N}{\sqrt{1+i\gamma}} e^{-\lambda z^2/2(1+i\gamma)}
\end{align}


となる.すなわち


 \begin{align}
  \psi(z, t) &= e^{ik_0z-i\omega_0 t} f(z-\omega'_0 t, t) \\
  &= \frac{N}{\sqrt{1+i\gamma}} e^{ik_0z-i\omega_0 t} e^{-\lambda (z-\omega'_0 t)^2/2(1+i\gamma)}
\end{align}


である. \Delta z_0 = \sqrt{1/2\lambda} とおくと, \lambda = 1/(2\Delta z_0^2) であるから,


 \begin{align}
  -\frac{\lambda(z-\omega'_0 t)^2}{2(1+i\gamma)} &= -\frac{(z-\omega'_0 t)^2}{4\Delta z_0^2 (1+i\gamma)} \\
  &= \frac{1}{1+\gamma^2}\left[ -\frac{(z-\omega'_0 t)^2}{4\Delta z_0^2} + i \frac{(z-\omega'_0 t)^2 \gamma}{4\Delta z_0^2} \right] \\
  &= -\frac{(z-\omega'_0 t)^2}{4\Delta z^2} + i \frac{(z-\omega'_0 t)^2 \gamma}{4\Delta z^2} 
\end{align}


となる.ここで


 \begin{align}
  \Delta z = \sqrt{\frac{1+\gamma^2}{2\lambda}} = \sqrt{1+\gamma^2} \Delta z_0
  = \sqrt{ (\Delta z_0)^2 + \frac{\gamma^2}{2\lambda}}
\end{align}


とした.係数の  1/\sqrt{1+i\gamma} は,


 \begin{align}
  \frac{1}{(1+\gamma^2)^{1/4}} \exp\left[ -\frac{i}{2}\arctan\gamma \right]=\frac{1}{\sqrt{1+i\gamma}}
\end{align}


と表すことで  i を指数に移動させることができる.これは


 \begin{align}
  \arctan x = \frac{i}{2}\ln \frac{1+ix}{1-ix}
\end{align}


を使っている.以上により


 \begin{align}
\psi(z, t)&=\frac{N}{\left(1+\gamma^{2}\right)^{1 / 4}} \mathrm{e}^{-\left(z-\omega_{0}^{\prime} t\right)^{2} /4 \Delta z^{2}}
 \mathrm{e}^{\mathrm{i}\left\{k_{0} z-\omega_{0} t+\left(z-\omega_{0}^{\prime} t\right)^{2} \gamma /4 \Delta z^{2}- (\arctan \gamma)/2\right\}}
\end{align}


となる.